Βασικές αρχές στην επίθεση
Γιατί βασικές αρχές;
Σε αντίθεση με τον "Μεγάλο Αδελφό " - το ποδόσφαιρο - το χάντμπολ έχει μια μεγάλη γκάμα παραλλαγών τακτικής, που δίνει μορφή σε διαφορετικά αμυντικά σχήματα (man to man άμυνα, άμυνα ζώνης, επιθετικοί σχηματισμοί, αμυντικοί σχηματισμοί κ.λπ.) και επιθετικά συστήματα (κατευθύνσεις και αντιλήψεις παιχνιδιού, ομαδικές τακτικές).
Επομένως, το “Σκάκι σάλας με ταχύτητα 200” είναι το κατάλληλο όνομα για ό,τι διαδραματίζεται στον αγωνιστικό χώρο σε 60 λεπτά. Ωστόσο, παρά – ή λόγω – της ποικιλίας τακτικής και της υψηλής ταχύτητας, τα απλά παιχνίδια είναι συχνά επιτυχημένα. Το καθήκον του προπονητή είναι να επιτρέπει στους παίκτες του να είναι σε θέση να ενεργούν ενάντια σε διαφορετικές αντίπαλες καταστάσεις. Η τέχνη αυτή, συνίσταται στην παροχή διαδικαστικών οδηγιών και συμβουλών λήψης αποφάσεων, ακόμα και σε περίπλοκες καταστάσεις, έτσι ώστε ο παίκτης να μπορεί να βρει μια γρήγορη και αποτελεσματική λύση όταν βρίσκεται υπό πίεση αγώνα.Πίσω από αυτό το πλαίσιο, βρίσκεται ο στόχος αυτής της προσφοράς : να ορίσει και να περιγράψει τις τέσσερις βασικές αρχές για ένα παιχνίδι επίθεσης. Υποτίθεται ότι αυτές οι βασικές αρχές έχουν γενικά αποδεκτά χαρακτηριστικά – που ισχύουν για την άμυνα man to man και για την άμυνα ζώνης. Η εφαρμογή ερωτημάτων τεχνικής σε σχέση με τις βασικές αρχές παρουσιάζεται εδώ.
“"Σκάκι σάλας με ταχύτητα 200” είναι το κατάλληλο όνομα για ό,τι διαδραματίζεται στον αγωνιστικό χώρο σε 60 λεπτά.
Η πρώτη βασική αρχή: ανοίξτε τον κεντρικό διάδρομο!
Στα περισσότερα γήπεδα η κεντρική περιοχή είναι χρωματισμένη- είναι η επιφάνεια εντός της ζώνης ρίψης 3 πόντων του γηπέδου μπάσκετ. Οι επιτιθέμενοι σε αυτήν την περιοχή είναι καταρχήν επικίνδυνοι, είναι όμως πιο απειλητικοί αν διεισδύσουν σε αυτή την περιοχή με μεγάλη ταχύτητα! Επομένως, οι παίχτες εκεί θα πρέπει - όπως περιγράφηκε προηγουμένως με το μπάσκετ αντίστοιχα για τη ζώνη των 3 δευτερολέπτων - να μην σταματήσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα (Εικ. Α1 και Α2).
Επίσης, δεν είναι πάντα απαραίτητο να τοποθετείτε έναν παίχτη ως παίχτη γραμμής. Στο μίνι χάντμπολ – όπου υπάρχει προκαθορισμένη άμυνα man to man – μόνο λίγα παιδιά είναι τόσο επιδέξια ώστε να μπορούν να ενεργούν με επιτυχία από μια θέση με την πλάτη προς την εστία. Στην περίπτωση των αρχαρίων, αν ο επιθετικός που έχει την μπάλα πιέζεται από τον αμυντικό, θα γυρίσει την πλάτη στον αντίπαλό του (και στην εστία). Με αυτόν τον τρόπο θέλουν – ακούσια – να αποφύγουντην επαφή. Τα παιδιά, που είναι ήδη σε θέση να λύσουν τέτοιες καταστάσεις, χρειάζονται λόγω της ικανότητάς τους να παίζουν για τη δομή του παιχνιδιού και δεν πρέπει να τοποθετούνται στη γραμμή. Μετά την είσοδο χωρίς την μπάλα, ο παίκτης δεν μπορεί να μείνει εκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα και θα πρέπει να αποχωρήσει προς τα πλάγια ή προς την κεντρική γραμμή – κατά κανόνα – μακριά από την μπάλα. Οι οδηγίες από τον προπονητή, κατά τη διάρκεια της επιθετικής άμυνας man to man, μπορεί να είναι «ανοιχτά!» ή «διασκορπιστείτε!». Αυτή η αρχή ισχύει και για το παιχνίδι ενάντια στην άμυνα ζώνης. Επιπλέον, εισάγεται η χρήση των ακραίων θέσεων και η θέση του παίκτη γραμμής, ώστε να δημιουργηθεί περισσότερος χώρος για τους περιφερειακούς παίχτες (Εικ. Α3 και Α4).
Οι οδηγίες από τον προπονητή, κατά τη διάρκεια της επιθετικής άμυνας man to man, μπορεί να είναι "ανοιχτά!" ή "διασκορπιστείτε!"
Συχνά το πρόβλημα προκύπτει από το γεγονός ότι οι επιθετικοί πλησιάζουν πολύ στην άμυνα. Συγκεκριμένα, αν πλησιάσουν την άμυνα και μετά δεν απομακρυνθούν από αυτήν –αδυνατώντας να υποδεχθούν την μπάλα– τότε είναι πολύ μακριά για να ασκήσουν πίεση στην άμυνα. Προκειμένου να επιτευχθεί η βέλτιστη τοποθέτηση και να δοθεί η δυνατότητα σε κάθε παίκτη να ενεργεί από τη θέση του απειλητικά, οι παίκτες πρέπει να μάθουν μέσα από αντίστροφες κινήσεις να ξεχωρίζουν από την άμυνα. Οι οδηγίες του προπονητή μπορεί να είναι «Έξω από την άμυνα!» ή «μακριά από τον αντίπαλο!»
Οι οδηγίες του προπονητή μπορεί να είναι "Έξω από την άμυνα!" ή "μακριά από τον αντίπαλο!"
Η δεύτερη βασική αρχή: διάδρομος απειλής για τον κάτοχο της μπάλας!
Αυτή η δήλωση σημαίνει ότι – ενάντια στην άμυνα man to man – ο κάτοχος της μπάλας θα πρέπει πραγματικά να αναζητήσει έναν τρόπο προς το γκολ. Ο δρόμος προς τον στόχο δεν σημαίνει: "ίσως έχεις τη δυνατότητα και ίσως θα μπορούσες να τρέξεις λίγο προς την κατεύθυνση του στόχου – αλλά παρακαλώ όχι πολύ μακριά"ή"θα ήθελες να παίξεις με περισσότερη προσοχή;" Ο διάδρομος απελής είναι υποχρέωση: "Αν έχεις την μπάλα, τότε πρέπει να προχωρήσεις προς το τέρμα με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ταχύτητα. Ψάξε το κενό και τρέξε προς τον στόχο!". (Εικ. Β1 και Β2).
"Αν έχεις την μπάλα, τότε πρέπει να προχωρήσεις προς το τέρμα με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ταχύτητα. Ψάξε το κενό και τρέξε προς τον στόχο!".
Σχετικά με αυτό, οι συμπαίχτες είναι υποχρεωμένοι να κρατούν ανοιχτό τον πιθανό δρόμο για τον κάτοχο της μπάλας. Οι παίχτες με την μπάλα, που διστάζουν και ως εκ τούτου δεν αναπτύσσουν ταχύτητα έμμεσα, ζητούν τη βοήθεια των συμπαιχτών τους. Αυτή η βοήθεια βλέπει στη συνέχεια το διαθέσιμο διάδρομο του παίχτη που έχει ανάγκη, ανταποκρίνεται στα σήματα και τις κλήσεις – και έτσι οι παίχτες με την μπάλας αναπτύσσονται σταδιακά από το μίνι χάντμπολ. Είναι σημαντικό, όταν παίζεις ενάντια σε μια άμυνα ζώνης, η εστία του αντιπάλου να απειλείται από κάθε θέση. Κάθε παίχτης στις περιφερειακές θέσεις και τις θέσεις των ακραίων έχει την υποχρέωση, όταν έχει την κατοχή της μπάλας, να αναλάβει το παιχνίδι απειλής γύρω από τον αντίπαλο. Ειδικότερα στις θέσεις των ακραίων, αυτό μετατρέπεται μόνο σπάνια στις νεότερες ηλικιακές κατηγορίες, αν και οι περιοχές πλάτους – που δίνονται με επιθετική άμυνα («κενά») – προσφέρουν καλές δυνατότητες για αυτό (Εικ. Β3 και Β4).
“Κάθε παίχτης στις περιφερειακές θέσεις και τις θέσεις των ακραίων έχει την υποχρέωση, όταν έχει την κατοχή της μπάλας, να αναλάβει το παιχνίδι απειλής γύρω από τον αντίπαλο.“
Όσο πιο αμυντική είναι η άμυνα, τόσο μικρότερες περιοχές και κενά θα εμφανίζονται για την επίθεση στις θέσεις των ακραίων και τόσο λιγότερο "ελκυστική" γίνεται η πιθανότητα δράσης από επικίνδυνες θέσεις στο τέρμα. Στη σύγκριση μεταξύ της επίθεσης ενάντια στην άμυνα man to man κα στην άμυνα ζώνης, γίνεται σαφές ότι το φάσμα τεχνικής του επιτιθέμενου αλλάζει. Ενώ ο επιθετικός αναπτύσσει συχνά πίεση ντριμπλάροντας προς το αντίπαλο τέρμα ενάντια στην άμυνα man to man, στην άμυνα χώρου οι αμυντικοί παίκτες δεν λειτουργούν πλέον σε σχέση με τον προσωπικό τους αντίπαλο, αλλά σύμφωνα με τη θέση τους στο γήπεδο. Έτσι πιέζουν λιγότερο τους επιθετικούς, οι οποίοι πλέον μπορούν να απειλήσουν προχωρώντας μπροστά χωρίς μπάλα. Η ανάπτυξη της αλληλεπίδρασης μεταξύ των περιφερειακών και των ακραίων, οδηγεί στο παιχνίδι θέσεων.
Η τρίτη βασική αρχή: κάλυψη του κατόχου της μπάλας προς τα πίσω!
Ας υποθέσουμε ότι ο κάτοχος της μπάλας προσπαθεί με μεγάλη ταχύτητα να φτάσει στο τέρμα και η άμυνα θα προσπαθήσει να μπλοκάρει το δρόμο – αν χρειαστεί με αρκετούς αμυντικούς παίχτες. Η προσπάθεια διάσπασης εξαρτάται από την σωστή ντρίμπλα της μπάλας και επίσης από την τεχνική ικανότητα του κατόχου της μπάλας. Στο τέλος της ντρίμπλας – και πιθανώς μετά το πέρασμα των «εχθρικών» αμυντικών που μπλοκάρουν το δρόμο προς το γκολ – η υποστήριξη των συμπαιχτών γίνεται απαραίτητη (Εικ. Γ1 και Γ2).
Αυτή η «βοήθεια» (και οι οδηγίες του προπονητή θα πρέπει επίσης να είναι έτσι) θα πρέπει να είναι με τέτοιο τρόπο ώστε ένας ή το πολύ δύο συναθλητές να είναι έτοιμοι για την υποδοχή της μπάλας.Ωστόσο, για να είναι πιο δύσκολο για την άμυνα να ανακόψει την μπάλα, η βοήθεια πρέπει να δίνεται πίσω από τον κάτοχο της μπάλας, γιατί οι αμυντικοί παίχτες στέκονται μπροστά του. Στο επιθετικό παιχνίδι ενάντια σε επιθετική άμυνα ζώνης, η βοήθεια είναι επίσης απαραίτητη, εάν ένας επιπλέον κοντινός αμυντικός παίχτης πιέσει τον κάτοχο της μπάλας. Επιπλέον, ο σωστός συγχρονισμός για το παιχνίδι θέσεων κρύβεται πίσω από αυτήν την αρχή: Ενώ ο κάτοχος της μπάλας προχωρά προς το αντίπαλο τέρμα - οι συμπαίχτες του πρέπει να συντονίζουν την κίνηση τους προς τα εμπρός με τέτοιο τρόπο ώστε ο κάτοχος της μπάλας να μπορεί να περάσει την μπάλα ανά πάσα στιγμή, χωρίς η άμυνα να ανακόπτει αυτό το πέρασμα (Εικ. C3 και C4).
"Ενώ ο κάτοχος της μπάλας προχωρά προς το αντίπαλο τέρμα - οι συμπαίχτες του πρέπει να συντονίζουν την κίνηση τους προς τα εμπρός με τέτοιο τρόπο ώστε ο κάτοχος της μπάλας να μπορεί να περάσει την μπάλα ανά πάσα στιγμή, χωρίς η άμυνα να ανακόπτει αυτό το πέρασμα".
Αυτός ο συγχρονισμός χρόνου – χώρου αναπτύσσεται μόνο μετά από μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Η τέταρτη βασική αρχή: μεταφέρετε το παιχνίδι στην απέναντι μεριά!
Η μπάλα πρέπει να μεταφερθεί όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και με ασφάλεια σε έναν χώρο (στην άλλη πλευρά του γηπέδου), όπου αφενός οι συμπαίχτες περιμένουν ήδη ("ανοιχτά διασκορπίσμένοι") και αφετέρου κανένας ή μόνο λίγοι αμυντικοί υπάρχουν εκεί (Εικ. D1 και D2).
Το κλασικό μέσο για τη μετακίνηση του παιχνιδιού –στο ποδόσφαιρο η αντίστοιχη σέντρα – θα ήταν η μεγάλη πάσα αλλαγής χώρου. Οι παίχτες – συμπεριλαμβανομένων και των αρχαρίων του χάντμπολ – το κάνουν αυτό με χαρά και συχνά, αλλά δυστυχώς κυρίως στις πλάγιες γραμμές. Συνήθως προτιμούν πιο αποτελεσματικές, πιο σίγουρες και πάντα αρκετά γρήγορες, πολλές σύντομες πάσες ή μια γρήγορη ντρίμπλα με μια επόμενη σύντομη πάσα.
Στην επίθεση θέσεων ενάντια σε μια επιθετική άμυνα ζώνης, η ντρίμπλα παίζει δευτερεύοντα ρόλο ενώ οι σύντομες και γρήγορες πάσες είναι το βασικό στοιχείο του παιχνιδιού (Εικ. D3 και D4).
"Στην επίθεση θέσεων ενάντια σε μια επιθετική άμυνα ζώνης, η ντρίμπλα παίζει δευτερεύοντα ρόλο ενώ οι σύντομες και γρήγορες πάσες είναι το βασικό στοιχείο του παιχνιδιού.“.
Από τακτικής άποψης, αυτή η αρχή βρίσκεται πίσω από την ιδέα να δοθεί έμφαση στις πλευρές του αγωνιστικού χώρου (π.χ. 4 εναντίον 4) και στην άλλη πλευρά (2 εναντίον 2 σε μεγάλο χώρο). Τα παιδιά πρέπει να στοχεύουν σε αυτό - ιδιαίτερα ενάντια στην επιθετική άμυνα ζώνης - ενώ ασυναίσθητα μαθαίνουν τα βασικά τακτικά στοιχεία.
Λιγότερες τακτικές – περισσότερα βασικά!
Οι περιγραφόμενες βασικές αρχές δε διαχωρίζονται σε «τακτικές εναντίον man to man ή εναντίον άμυνας ζώνης». Υπάρχουν οι θεμελιώδεις διαδικαστικές οδηγίες, πώς μια ομάδα (με την έννοια της συνεργασίας με τον κάτοχο της μπάλας και αυτούς χωρίς μπάλα) πρέπει να ενεργεί συνδυαστικά. Από αυτές τις διαδικαστικές οδηγίες, στο επόμενο βήμα μπορούν να προκύψουν (γενικές) ενέργειες παιχνιδιού (με την έννοια των ειδικών κινήσεων, δηλ. τεχνικές). Είναι σημαντικό οι βασικές αρχές να διατηρούν το νόημά τους ανεξάρτητα από τον αμυντικό σχηματισμό. Αυτό ισχύει για την άμυνα man to man, για την επιθετική άμυνα ζώνης και άμεσα ενάντια σε μια αμυντική άμυνα! Σημειωτέον επίσης ότι το επιθετικό παιχνίδι – και κυρίως οι αποστάσεις ρίψης – εξαρτώνται από τη θέση της άμυνας. Επομένως, το ερώτημα είναι: Σε ό,τι αφορά την επίθεση, ποιες πρέπει να είναι οι αρχικές αποστάσεις των επιθετικών από την άμυνα, για να μπορέσουν να σκοράρουν; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα συνδέεται με τις ατομικές τεχνικές επίθεσης και τη συλλογική μεταφορά της μπάλας: ντρίμπλα και πάσα/υποδοχή. Κατ' αρχήν η ντρίμπλα είναι απαραίτητη, για να διευρυνθεί ο ατομικός χώρος του κάθε παίκτη. Ο επιτρεπόμενος έλεγχος τριών βημάτων δύσκολα αφήνει τον απαραίτητο χώρο και χρόνο για απαιτούμενη δημιουργικότητα στην προπόνηση νέας γενιάς. Οι αγωνιστικές φόρμες, που απαγορεύουν την ντρίμπλα, στην πραγματικότητα εμποδίζουν την προπονητική δημιουργικότητα. Έτσι, ο κάτοχος της μπάλας για παράδειγμα, μετά από μια επιτυχημένη προσπάθεια γύρω από το μισό γήπεδο ενάντια στην άμυνα man to man, πρέπει να συνεχίσει την ντρίμπλα, αρκεί να μην του επιτεθεί δεύτερος αμυντικός παίκτης. Επομένως, τα συστήματα παιχνιδιού με μειωμένη ντρίμπλα (π.χ. δύο χτυπήματα ανά κατοχή μπάλας) πρέπει να επαναξιολογηθούν. Γιατί ένα παιδί να «ανασκευάζει» με δυσκολία, πηγαίνοντας για το γκολ μετά την επιτυχημένη αρχική προπάθειά του...; Η σημασία του παιχνιδιού με πάσα αυξάνεται με μέτρο, στο οποίο η άμυνα μετατρέπεται από ατομική άμυνα σε άμυνα χώρου, ανεξάρτητα απο την απόσταση από την επίθεση. Η επίθεση εναντίον της άμυνας man to man είναι περισσότερο «ένα παιχνίδι ντρίμπλας» – ενώ το να παίζεις ενάντια στην άμυνα ζώνης είναι περισσότερο «παιχνίδι πάσας».
"Η επίθεση εναντίον της άμυνας man to man είναι περισσότερο «ένα παιχνίδι ντρίμπλας» – ενώ το να παίζεις ενάντια στην άμυνα ζώνης είναι περισσότερο «παιχνίδι πάσας»".
Συμπέρασμα
Επομένως, η βασική εκπαίδευση του συγκεκριμένου παιχνιδιού του χάντμπολ βασίζεται στην εκπαίδευση των τεχνικών, στην εντατική εκπαίδευση της αντίληψης και στη σύνδεση με τις περιγραφόμενες βασικές αρχές. Με βάση αυτά τα τρία στοιχεία, οι αρχάριοι μπορούν να μάθουν πώς να παίζουν «απελευθερωμένα τακτικά » για σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα. Ο στόχος της τοποθέτησης πρέπει να είναι τέτοιος, ώτε να φέρει τους αρχάριους σε καταστάσεις για να λύσουν ζητήματα με τις δικές τους αποφάσεις. Επιπλέον, οι βασικές αρχές αποτελούν τα πλαίσια. Μόνο αργότερα θα πρέπει να εισαχθεί το δομημένο παιχνίδι (με την έννοια των τακτικών συστημάτων και της ακολουθίας ενεργειών).
"Επομένως, η βασική εκπαίδευση του συγκεκριμένου παιχνιδιού του χάντμπολ βασίζεται στην εκπαίδευση των τεχνικών, στην εντατική εκπαίδευση της αντίληψης και στη σύνδεση με τις περιγραφόμενες βασικές αρχές. Με βάση αυτά τα τρία στοιχεία, οι αρχάριοι μπορούν να μάθουν πώς να παίζουν «απελευθερωμένα τακτικά » για σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα".
Κλάους Φέλντμαν, Προπονητής και Λέκτορας στην Handball-Akademie.de
