The “Game Changer”

Εισαγωγή

Τον τελευταίο καιρό ακούγεται όλο και περισσότερο στον χώρο του αθλητισμού. Ειδικά στα ομαδικά αθλήματα, όπου το αποτέλεσμα εξαρτάται από πολλούς περισσότερους παράγοντες από ότι στα ατομικά αθλήματα, η έννοια του «Game Changer» αποκτά ιδιαίτερη αξία.

Αλλά τι ακριβώς σημαίνει "Game Changer";

Είναι ένας αθλητής, μια αλλαγή τακτικής, μια προπονητική απόφαση, που αλλάζει ξαφνικά το αποτέλεσμα ενός αγώνα…

Δεν είναι λίγες οι φορές που όλα λειτουργούν ενάντια σε αυτά που είχαν προγραμματιστεί πριν το παιχνίδι. Οι τακτικές κινήσεις στην επίθεση δεν οδηγούν σε ευνοϊκές καταστάσεις, τα ελεύθερα σουτ των 6 μέτρων σταματάνε στον αντίπαλο τερματοφύλακα –ενίοτε και οι ρίψεις από τα 7 μέτρα–, συνεχόμενα τεχνικά λάθη και δυσκολία στην άμυνα για ανάκτηση της μπάλας…

Αυτό μπορεί να συμβεί σε όλα τα επίπεδα του αθλητισμού, από το ερασιτεχνικό μέχρι τα κορυφαία πρωταθλήματα εθνικών ομάδων ή συλλόγων. Δεν είναι λίγες οι φορές που στο άθλημά μας, ακόμη και σε επίπεδο Champions League, παιχνίδια που θεωρούνταν ντέρμπι πριν ξεκινήσουν, εξελίσσονται σε άνετη κυριαρχία μιας ομάδας.

Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι μία από τις κύριες συνέπειες μιας τέτοιας κατάστασης είναι η σταδιακή δημιουργία αρνητικής ψυχολογίας μεταξύ των μελών της ομάδας, η οποία συχνά εμποδίζει τους παίκτες της να κάνουν ακόμη και τα πιο βασικά και θεμελιώδη πράγματα.

Σε ένα τέτοιο σημείο του παιχνιδιού λοιπόν, όταν τίποτα δεν πάει καλά, είναι σημαντικό να βρεθεί μια κατάσταση που θα γίνει “Game Changer”, ώστε να αντιστραφεί το κλίμα και η δύσκολη κατάσταση.

Ουσιαστικά είναι μια στιγμιαία απόφαση του προπονητή, με στόχο να «προκαλέσει» τον αντίπαλο προπονητή να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα και να αναγκαστεί να βρει λύσεις-απαντήσεις.

Στις επόμενες γραμμές θα προσπαθήσω να παρουσιάσω την προσωπική μου σκέψη, σχετικά με τους παράγοντες που θα μπορούσαν να αποτελέσουν καθοριστικό παράγοντα για μια δραστική ανατροπή του κλίματος και της αρνητικής εικόνας της ομάδας.

Είναι ένας αθλητής, μια αλλαγή τακτικής, μια προπονητική απόφαση, που αλλάζει ξαφνικά το αποτέλεσμα ενός αγώνα…

Ουσιαστικά είναι μια στιγμιαία απόφαση του προπονητή, με στόχο να «προκαλέσει» τον αντίπαλο προπονητή να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα και να αναγκαστεί να βρει λύσεις-απαντήσεις.

Α. 7 εναντίον 6 στην Επίθεση

Η επιλογή της συγκεκριμένης επιθετικής τακτικής χρησιμοποιείται πλέον ευρέως από πολλές ομάδες. Ο χρόνος που θα επιλεγεί για να χρησιμοποιηθεί ποικίλλει και εξαρτάται κυρίως από τη φιλοσοφία του κάθε προπονητή. Μπορεί να αποφασιστεί τη στιγμή που η ομάδα προηγείται στο σκορ - ως εναλλακτική επιθετική τακτική, στην αρχή του αγώνα ή στην αρχή του 2ου ημιχρόνου - ως τακτική αιφνιδιασμού του αντιπάλου, ως τακτική που ευνοεί η μετάβαση από την άμυνα στην επίθεση και αντίστροφα (π.χ. όταν μια ομάδα παίζει με 2 κεντρικούς αμυντικούς οι οποίοι παίζουν στη θέση του πίβοτ στην επίθεση).

Αλλά μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί σε μια στιγμή που η ομάδα είναι πίσω στο σκορ και τίποτα δεν λειτουργεί σωστά επιθετικά, οπότε το πλεονέκτημα του 7ου παίκτη μπορεί να είναι ο καθοριστικός παράγοντας για την ανατροπή της κατάστασης.

Άλλωστε, όπως προαναφέραμε, η βασική ανατροπή πρέπει να γίνει κυρίως στην αρνητική ψυχολογία των παικτών και σίγουρα αυτό θα επιτευχθεί με ένα πιθανό εύκολο σκοράρισμα 2-3 γκολ σε κατάσταση 7 εναντίον 6.

“Η συγκεκριμένη αλλαγή λοιπόν, από το ένα αμυντικό σχήμα στο άλλο, μπορεί να είναι ο καθοριστικός παράγοντας που θα ανατρέψει την πορεία του αγώνα.

Β. Αλλαγή Αμυντικής Διάταξης

Είναι δεδομένο ότι όλες οι ομάδες πρέπει πλέον να έχουν τουλάχιστον 2 ομαδικά αμυντικά σχήματα, πολύ καλά προετοιμασμένα και συντονισμένα, τα οποία να είναι έτοιμα να χρησιμοποιηθούν ανά πάσα στιγμή και σύμφωνα με τις ειδικές συνθήκες και απαιτήσεις κάθε αγώνα. Το παλαιότερο σενάριο της επιμονής-εμμονής μόνο σε μια μορφή άμυνας, με την έννοια της "εθνικής φιλοσοφίας" ή "κουλτούρας", θεωρείται ξεπερασμένο.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι Σκανδιναβικές εθνικές ομάδες και σύλλογοι, που εδώ και χρόνια εισάγουν στο παιχνίδι τους πιο επιθετικές άμυνες πέρα από την κλασική 6:0.

Η συγκεκριμένη αλλαγή λοιπόν, από το ένα αμυντικό σχήμα στο άλλο, μπορεί να είναι ο καθοριστικός παράγοντας που θα ανατρέψει την πορεία του αγώνα.

Γ. Αλλαγή Ρυθμού (Αιφνιδιασμός)

Κατά καιρούς έχουν γίνει πολλές συζητήσεις και αναλύσεις για το "πόσο", "πότε" και "πώς" πρέπει να "τρέχει" μια ομάδα στην επιθετική μεταβατική φάση. Σίγουρα δεν είναι της παρούσας συζήτησης και οι απαντήσεις εξαρτώνται κυρίως από την υποκειμενική φιλοσοφία του κάθε προπονητή. Είναι πολύ πιθανό, όμως, η αλλαγή του ρυθμού, όσον αφορά τον αιφνιδιασμό, να είναι καθοριστικός παράγοντας για την ανατροπή της εικόνας και κατ’ επέκταση της έκβασης ενός αγώνα. Είναι οικείο φαντάζομαι σε όλους μας, το αίσθημα της ανάτασης του ηθικού και της ψυχολογίας, όταν η ομάδα μας σκοράρει 2-3 "εύκολα" γκολ στη φάση του άμεσου ή διευρυμένου αιφνιδιασμού. Βασική προϋπόθεση σε αυτή την περίπτωση, είναι να λειτουργήσει αποτελεσματικά η αμυντική λειτουργία για να ανακτήσει η ομάδα την κατοχή και να δώσει την ευκαιρία να ξεκινήσει η φάση ανάπτυξης του αιφνιδιασμού.

“Είναι οικείο, φαντάζομαι σε όλους μας, το αίσθημα της ανάτασης του ηθικού και της ψυχολογίας, όταν η ομάδα μας σκοράρει 2-3 "εύκολα" γκολ στη φάση του άμεσου ή διευρυμένου αιφνιδιασμού.

Δ. Αλλαγή Τερματοφύλακα

Είναι αρκετά σπάνιο ένας παίκτης να γίνει "Game Changer". Η μόνη θέση, όπου έχει παρατηρηθεί ότι συμβαίνει, είναι αυτή του τερματοφύλακα. Η ιδιαιτερότητα αυτής της θέσης είναι τέτοια, που μπορεί να είναι καθοριστικός παράγοντας στη διαμόρφωση της εικόνας και κατ' επέκταση της έκβασης ενός αγώνα.

Άλλωστε, χρειάζονται μόνο 1-2 αποκρούσεις σε ρίψεις των 6 μέτρων – που μπορεί να οδηγήσουν σε άμεσους αιφνιδιασμούς-γκολ – για να αλλάξει η ψυχολογία των συμπαικτών, να ενεργοποιηθούν και να "επιστρέψουν στην κανονικότητα".

Ρίσκο

Όποια και αν είναι η διαφοροποίηση που θα αποφασίσει ο προπονητής στον αγώνα, είναι δεδομένο ότι σίγουρα υπάρχει ένα ποσοστό ρίσκου. Με απλά λόγια, είναι αδύνατο να αλλάξει η εικόνα ενός παιχνιδιού εντελώς, χωρίς να ληφθούν γενναίες αποφάσεις.

Σε ορισμένες περιπτώσεις αυτός ο κίνδυνος είναι ελεγχόμενος – π.χ. όταν ο τερματοφύλακας έχει πολύ χαμηλό ποσοστό αποκρούσεων και αποφασίζεται η αντικατάστασή του –σε κάποιες άλλες όμως είναι πολύ υψηλότερο– π.χ. αλλαγή αμυντικού ή επιθετικού σχήματος, αλλαγή προσώπων στο γήπεδο κ.λπ.

Αυτό-παγίδευση

Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, η έννοια του “Game Changer” έχει νόημα όταν οι συνθήκες του παιχνιδιού είναι δύσκολες για μία από τις δύο ομάδες. Υπό αυτή την έννοια, σε μια τέτοια κατάσταση όλοι οι συντελεστές της συγκεκριμένης ομάδας βρίσκονται υπό πίεση και κυρίως ο προπονητής. Στην προσπάθειά του λοιπόν να βρει λύσεις και να βοηθήσει τους παίκτες του, πολλές φορές αυτοπαγιδεύεται και οδηγείται σε βιαστικές αποφάσεις, που δημιουργούν περισσότερα προβλήματα παρά λύσεις.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της κατάστασης είναι όταν μια ομάδα είναι πίσω στο σκορ στα τελευταία λεπτά του αγώνα και ο προπονητής αποφασίζει να ανοίξει το βάθος του αμυντικού σχήματος – από 6:0 σε 3:2:1 ή σε 4:2 – ώστε να ασκήσει πίεση στην αντίπαλη ομάδα. Θεωρητικά ακούγεται λογικό και τακτικά ορθολογικό αρκεί να έχει εκπαιδευτεί σωστά και συστηματικά στην πράξη.

Δυστυχώς πολλές φορές η απόφαση για τη συγκεκριμένη αμυντική μετατροπή είναι αβάσιμη, χωρίς τις απαραίτητες "ώρες εξάσκησης" στην προπόνηση. Αυτό φυσικά οδηγεί σε εντελώς αντίθετα αποτελέσματα, καθώς είναι γνωστό ότι οι προωθημένοι αμυντικοί σχηματισμοί απαιτούν τέλειο έλεγχο και συντονισμό των κινήσεων και των περιοχών ευθύνης των εμπλεκομένων παικτών.

Ένα άλλο παράδειγμα αυτοπαγίδευσης είναι όταν ο προπονητής αποφασίζει να αλλάξει το ρυθμό της μετάβασης στην επίθεση (για να αναγκάσει την ομάδα του να τρέξει στην αντεπίθεση), αλλά χωρίς προηγουμένως να έχει εξασκήσει συστηματικά αυτήν την τακτική στην προπόνηση.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση τεχνικών λαθών (βήματα, λάθος πάσες κ.λπ.), αφού η αυξημένη ταχύτητα τρεξίματος και πάσας απαιτούν υψηλά επίπεδα τεχνικών δεξιοτήτων των παικτών.

“Δυστυχώς πολλές φορές η απόφαση για τη συγκεκριμένη αμυντική μετατροπή είναι αβάσιμη, χωρίς τις απαραίτητες "ώρες εξάσκησης" στην προπόνηση.

Επίλογος

Όλα τα παραπάνω είναι σκέψεις σχετικά με τους παράγοντες και τις καταστάσεις που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως “Game Changers” στην εξέλιξη ενός αγώνα.

Ίσως κάποιοι προπονητές, αφού διαβάσουν αυτό το συγκεκριμένο κείμενο, να έχουν ερωτήσεις:

– Ποια είναι η κατάλληλη παρέμβαση-απόφαση που θα γίνει “Game Changer”;

– Πότε είναι η κατάλληλη στιγμή για να γίνει;

– Σε ποιο βαθμό πρέπει να υπάρχει προσωπική εμπλοκή του προπονητή;

– Σε ποιο βαθμό πρέπει να υπάρχει συμμετοχή των παικτών στη λήψη της απόφασης;

Οι απαντήσεις σε όλα τα παραπάνω δεν είναι απλές και σίγουρα δεν είναι προκαθορισμένες ανεξαρτήτως συνθηκών και ειδικών αγωνιστικών καταστάσεων. Ξεχωρίζουν όμως τον "τυχερό" προπονητή από τον "προνοητικό", τον "μεθοδικό" από τον "επιπόλαιο", τον "άπειρο" από τον "έμπειρο".

Όλα τα παραπάνω είναι μια "πρόσκληση" σε όποιον ενδιαφέρεται να συμμετάσχει για να ξεκινήσει συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων για το συγκεκριμένο θέμα. Παρακαλώ νιώστε άνετα να αφήσετε επώνυμα το σχόλιο σας παρακάτω , ώστε να ξεκινήσει μια δημιουργική κουβέντα επί του θέματος

Άλλωστε, αυτός είναι και ο λόγος που δημιουργήθηκε αυτό το προσωπικό ιστολόγιο εξ'αρχής ...

Κωστής Μπούνας, Προπονητής Χάντμπολ